Δεξιότητα είναι η δραστηριότητα που κάνει κάποιος για να πετύχει ένα τελικό αποτέλεσμα με την μεγαλύτερη δυνατή σιγουριά και τη λιγότερη κατανάλωση χρόνου και ενέργειας π.χ. το καθάρισμα ενός μήλου με το μαχαίρι είναι μια δεξιότητα.

Η ικανότητα είναι η εκ γενετής σχετικά σταθερή ιδιότητα η οποία στηρίζει όλα τα είδη των δεξιοτήτων και δεν διαφοροποιείται από την εξάσκηση ή την εμπειρία, π.χ. ικανότητα στόχευσης. Οι δεξιότητες αναπτύσσονται με την εξάσκηση, διαφοροποιούνται από αυτήν, είναι αμέτρητες στον αριθμό και η απόκτηση και η αποτελεσματική μάθησή τους εξαρτάται από την ύπαρξη των κατάλληλων ικανοτήτων.

Ενώ οι ικανότητες είναι εκ γενετής χαρακτηριστικά και σταθερές, με την έννοια ότι γεννιόμαστε με αυτές και τις αξιοποιούμε ή όχι διαμέσου της εξάσκησης. Οι ερευνητές προσπάθησαν να ταξινομήσουν τις ικανότητες και πρώτος ο Fleishman (1962) τις ταξινόμησε σε δύο κατηγορίες: στις αντιληπτικοκινητικές και στις φυσικές. Σήμερα, έχουν ανιχνευτεί περίπου 50 και στηρίζουν την εκτέλεση των δεξιοτήτων.

Παραδείγματα ικανοτήτων αναφέρονται παρακάτω:

• συγχρονισμός όλων των μελών του σώματος,
• προσανατολισμός στο χώρο,
• επιδεξιότητα δακτύλων,
• σταθερότητα βραχίονα-χεριού,
• οπτική οξύτητα,
• χρόνος αντίδρασης,
• ταχύτητα κίνησης,
• επιδεξιότητα χεριών,
• έκταση της κίνησης,
• κιναισθητική ευαισθησία

Η απόκτηση και εξάσκηση νέων δεξιοτήτων βασίζεται αποκλειστικά στην βοήθεια των ικανοτήτων που απαιτούνται, όπως ένας τεχνίτης χρησιμοποιεί τα εργαλεία του για να φτιάξει ένα έργο. Όσο καλύτερα και πιο χρηστικά είναι τα εργαλεία του τεχνίτη, τόσο γρηγορότερα και καλύτερα θα ολοκληρωθεί το έργο του. Με τον ίδιο τρόπο, όσο κάποιος διαθέτει σε μεγάλο ποσοστό τις ικανότητες που απαιτούνται για μια δεξιότητα, τόσο η απόδοσή του θα είναι υψηλότερη.

Η εξάσκηση βοηθά στην αξιοποίηση των ικανοτήτων, όπως ένας τεχνίτης μαθαίνει να χρησιμοποιεί τα εργαλεία του και τα λαδώνει ώστε να λειτουργούν πιο αποτελεσματικά. Επειδή η κάθε δεξιότητα θεωρείται πολύ εξειδικευμένη, η εξάσκηση που δεν έχει ως στόχο τη χρήση των συγκεκριμένων ικανοτήτων δεν είναι αποτελεσματική (Zetou, Giatsis, & Tzetzis, 2005). Γι αυτό, συνιστάται η εξάσκηση σε δεξιότητες που στοχεύουν στην επιτυχημένη εκτέλεση της δεξιότητας (Katartzi, Kontou, Kourtessis, & Tzetzis, 2005).

Το ρεπερτόριο των ικανοτήτων που χρειάζεται κάποιος για να εκτελέσει μια κινητική δεξιότητα αλλάζει καθώς αυτός εξασκείται στη δεξιότητα (Ackerman, 1988). Έτσι, λοιπόν, οι ικανότητες που απαιτούνται σε κάθε στάδιο ανάπτυξης είναι διαφορετικές.

Στο πρώτο στάδιο, το γνωστικό, απαιτούνται κυρίως γενικές ικανότητες, όπως γενική ευφυΐα και γνωστικές ικανότητες, όπως η ικανότητα μάθησης νέων δεξιοτήτων. Αυτή η ικανότητα δεν χρειάζεται στο επόμενα στάδια γιατί ο ασκούμενος δεν μαθαίνει μια νέα δεξιότητα αλλά βελτιώνει την εκτέλεσή της.

Στο δεύτερο στάδιο στο κινητικό, το συνειρμικό, απαιτείται ταχύτητα αντίληψης, όπως είναι η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων που απαιτούν οπτική ανίχνευση και χρήση μνήμης με ταχύτητα.

Στο τρίτο στάδιο, της αυτοματοποίησης, απαιτούνται κινητικές ικανότητες, όπως είναι οι μη-γνωστικές ικανότητες με απαιτήσεις κυρίως για ταχύτητα και ακρίβεια.