Τα ινομυώματα μήτρας ή λειομυώματα είναι καλοήθεις όγκοι, που δημιουργούνται και μεγαλώνουν κάτω από το περίβλημα της μήτρας (υπορογόνια ινομυώματα), μέσα στο μυϊκό τοίχωμα της μήτρας (ενδοτοιχωματικά) και, τέλος, στην ενδομήτρια κοιλότητα (υποβλεννογόνια).

Τα ινομυώματα μπορεί να ποικίλλουν σε μέγεθος, από πολύ μικροί πυρήνες μεγέθους μπιζελιού έως μεγάλες μάζες με διάμετρο μεγαλύτερο των 10 εκατοστών. Καθώς μεγαλώνουν, μπορούν να παραμορφώσουν τόσο το εσωτερικό, όσο και το εξωτερικό της μήτρας, προκαλώντας και τα ανάλογα συμπτώματα. Μερικές φορές, τα ινομυώματα μεγαλώνουν αρκετά, ώστε να γεμίζουν πλήρως τη λεκάνη ή την κοιλιά.

Ένα πολύ μικρό ποσοστό ινομυωμάτων μπορεί να κρύβει κακοήθεια, μόλις 1%, το οποίο και ονομάζεται σάρκωμα.

Τα ακριβή αίτια των ινομυωμάτων δεν έχουν εντοπιστεί. Παρόλα αυτά, υπάρχουν μελέτες που αποδεικνύουν ότι υπάρχει κληρονομική προδιάθεση. Είναι συχνοί όγκοι και εμφανίζονται κατά την αναπαραγωγική ηλικία.

Παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα σχηματισμού είναι η ηλικία της γυναίκας (άνω των 30), το οικογενειακό ιστορικό, η παχυσαρκία και η φυλή.

Οι γυναικείες ορμόνες, τα οιστρογόνα, εμπλέκονται στην ανάπτυξή τους. Τα επίπεδα αυτών των ορμονών μπορεί να αυξηθούν ή να μειωθούν κατά τη διάρκεια της ζωής μιας γυναίκας. Για παράδειγμα, η εμμηνόπαυση προκαλεί μείωση των οιστρογόνων, με αποτέλεσμα τα ινομυώματα συχνά να συρρικνώνονται όταν μια γυναίκα μπαίνει στην εμμηνόπαυση και να μεγαλώνουν κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, οπού και αυξάνονται τα επίπεδα των ορμονών.

Με ποια συμπτώματα εμφανίζονται;

Μια γυναίκα με ινομυώματα μήτρας μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα, όπως αιμορραγία μεταξύ των περιόδων, βαριές ή επώδυνες εμμηνορροϊκές περιόδους, που μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλη απώλεια αίματος και αναιμία, αίσθημα πίεσης στην πύελο και δυσκολία στην ούρηση ή αφόδευση, λόγω των πιεστικών συμπτωμάτων που προκαλούν. Τα ινομυώματα που αναπτύσσονται γρήγορα μπορεί να υποστούν νέκρωση και να προκαλέσουν οξύ κοιλιακό άλγος.

Τα ινομυώματα μπορεί να προκαλέσουν υπογονιμότητα. Αρχικά, όμως, θα πρέπει να διερευνηθούν άλλοι, πιο συχνοί παράγοντες προτού τα ινομυώματα θεωρηθούν η αιτία της υπογονιμότητας.

Ωστόσο, η θέση και το μέγεθος των ινομυωμάτων μπορούν να επηρεάσουν τη δυνατότητα επίτευξης εγκυμοσύνης, είτε μετά από προσπάθεια μέσω φυσικής σύλληψης, είτε μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση, λόγω των ανατομικών και λειτουργικών διαταραχών που επιφέρουν στη μήτρα. Ανάλογα με τη θέση και το μέγεθος πριν από την έναρξη της εκάστοτε προσπάθειας, θα πρέπει να αφαιρούνται, ώστε να έχουμε τα μέγιστα δυνατά αποτελέσματα.

Ινομυώματα και Εγκυμοσύνη

Τα ινομυώματα ενοχοποιούνται για την πρόκληση αποβολών σε μερικές γυναίκες, καθώς και για πρόωρο τοκετό. Ανάλογα με τη θέση εντόπισής τους υπάρχει ο κίνδυνος αποβολής, πρόωρου τοκετού, αποκόλληση πλακούντα, πρόωρης ρήξης των υμένων. Ινομυώματα που εντοπίζονται στο κατώτερο σημείο της μήτρας, αυξάνουν την πιθανότητα δυσαναλογίας στον τοκετό, καισαρικής τομής και αιμορραγίας μετά τον τοκετό.

Διάγνωση Ινομυωμάτων

Η διάγνωση των ινομυωμάτων γίνεται στις περισσότερες περιπτώσεις κατά τον ετήσιο γυναικολογικό έλεγχο ή με υπερηχογραφικό έλεγχο. Επίσης, μπορεί να ανιχνευθούν με αξονική ή μαγνητική τομογραφία κάτω κοιλίας/πυέλου, υστεροσαλπιγγογραφία, υστεροσκόπηση, ή και λαπαροσκόπηση, οι οποίες πραγματοποιούνται για τον έλεγχο κι άλλων παθήσεων της μήτρας.

Ο υπερηχογραφικός έλεγχος χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση της ανάπτυξης των ινομυωμάτων με την πάροδο του χρόνου.

Ανάλογα με τη θέση τους, το μέγεθος, τον αριθμό, τα συμπτώματα που προκαλούν, καθώς και την ηλικία της γυναίκας, θα πρέπει να αποφασίζεται εάν και πώς θα αφαιρεθούν ή εάν θα ακολουθηθεί μια πιο συντηρητική προσέγγιση.

Τα ινομυώματα που δεν προκαλούν συμπτώματα, είναι μικρά ή εμφανίζονται σε μια γυναίκα που πλησιάζει στην εμμηνόπαυση, συχνά δεν χρειάζονται θεραπεία, αλλά υπερηχογραφική παρακολούθηση.

Ορισμένα σημεία και συμπτώματα μπορεί να σηματοδοτούν την ανάγκη θεραπείας:

• Βαριές ή επώδυνες εμμηνορροϊκές περίοδοι που προκαλούν αναιμία ή που διαταράσσουν τις κανονικές σας δραστηριότητες
• Αιμορραγία μεταξύ των περιόδων
• Αβεβαιότητα εάν η ανάπτυξη είναι ινομύωμα ή άλλος τύπος όγκου
• Ταχεία αύξηση της ανάπτυξης του ινομυώματος
• Υπογονιμότητα
• Πυελικός πόνος

Η αντιμετώπισή τους είναι συνήθως χειρουργική. Υπάρχουν και εναλλακτικές θεραπείες για τα ινομυώματα, όπως η φαρμακευτική αγωγή, η οποία στοχεύει στην παροδική βελτίωση των συμπτωμάτων και την αντιμετώπιση της αναιμίας πριν από το χειρουργείο. Λιγότερο διαδεδομένες θεραπείες αποτελούν η καταστροφή του ινομυώματος με θεραπευτικό υπέρηχο ή εμβολισμό.

Χειρουργική Αντιμετώπιση

Η θεραπεία των ινομυωμάτων είναι κυρίως η χειρουργική αφαίρεση τους. Η σύγχρονη αντιμετώπιση κατά μεγάλο ποσοστό γίνεται μέσω της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής που περιλαμβάνει τις ενδοσκοπικές επεμβάσεις. Εφαρμόζονται τόσο για διαγνωστικούς όσο και για θεραπευτικούς σκοπούς και περιλαμβάνουν την Υστεροσκόπηση, τη Λαπαροσκόπηση, αλλά και την πιο εξελιγμένη χειρουργική μέθοδο της ρομποτικής χειρουργικής.

Η ενδοσκοπική χειρουργική σε πεπειραμένα χέρια αποτελεί επαναστατική μέθοδο.

Με τη χρήση ειδικών μικρο-εργαλείων δια μέσω τομών 1 εκατοστού αφαιρούνται τα ινομυώματα και οι ασθενείς εξέρχονται από το νοσοκομείο την ίδια ή την επόμενη ημέρα, με άμεση επιστροφή στην καθημερινότητα, και ταυτόχρονα μειώνεται η απώλεια αίματος, ο κίνδυνος λοίμωξης, ο μετεγχειρητικός πόνος συνδυάζοντας τη μέγιστη αποτελεσματικότητα με το καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα.

• Τρισδιάστατη όραση χειρουργικού πεδίου
• 7 βαθμοί ελευθερίας στην κίνηση
• Αμφίχειρη κίνηση
• Ακρίβεια κίνησης δέκατων του χιλιοστού
• Μεγαλύτερη άνεση του χειρουργού κατά την διάρκεια της επέμβασης (εργονομία)

Η αφαίρεση ινομυώματος είναι μια επέμβαση η οποία χρήζει ιδιαίτερης εξειδίκευσης και χειρουργικής δεξιότητας, ειδικά σε γυναίκες οι οποίες βρίσκονται στην αναπαραγωγική ηλικία, ώστε να διασφαλιστεί η καλή επούλωση και λειτουργικότητα της μήτρας δίνοντας τη δυνατότητα μελλοντικά να τεκνοποιήσουν δίχως επιπλοκές.

Η αναπαραγωγική χειρουργική είναι εξειδικευμένος κλάδος της γυναικολογίας, η οποία βρίσκει εφαρμογή στη χειρουργική αποκατάσταση παθολογικών καταστάσεων του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος σε γυναίκες που επιθυμούν μελλοντικά να τεκνοποιήσουν, συνδυάζοντας ταυτόχρονα και τα γνωστά πλεονεκτήματα της ενδοσκοπικής χειρουργικής.

*Ο Βασίλειος Καπετανάκης είναι Μαιευτήρας Γυναικολόγος και Διευθυντής της Ενδοσκοπικής Χειρουργικής Γυναικείας Αναπαραγωγής του ΥΓΕΙΑ