Το μόνο που σου ζητάω είναι να με βλέπεις, ακόμα και όταν δεν είμαι εκεί. Μη με αγνοείς!

Σε κάθε χώρα παγκοσμίως υπολογίζεται ότι το 10-15% είναι άτομα με κάποιου είδους αναπηρία. Συχνά, περισσότερο από όσο θα έπρεπε, ακούγεται η φράση: μα εγώ δεν βλέπω κανέναν ανάπηρο εδώ!

Λογικό επιχείρημα, όταν κάποιος δεν γνωρίζει τι εστί αναπηρία και πως αυτή μεταβάλλεται, δεν είναι μια σταθερή κατάσταση για όλους. Λογικό όταν αγνοεί την πραγματικότητα που υπάρχει γύρω του. Όταν ζει στο μικρόκοσμο του, όπου όλοι είναι «μια χαρά άνθρωποι». Γιατί έμαθε πως όσοι έχουν μια αναπηρία ή περισσότερες, δεν είναι και εντελώς άνθρωποι.

Η αναπηρία είναι μια κατάσταση στην οποία όλοι μπορεί να βρεθούμε κάποια στιγμή της ζωής μας. Προσωρινή ή μόνιμη. Αναπηρία θεωρείται η κατάσταση που σε διαχωρίζει από τους «μια χαρά ανθρώπους». Κάπως έτσι αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά πως ως πολίτες δεν είμαστε εκπαιδευμένοι και κατάλληλα ενημερωμένοι για το τι εστί αναπηρία πραγματικά. Ας ξετυλίξουμε άλλο ένα κουβάρι.

Τι εστί αναπηρία; *

Από εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία ο όρος αναπηρία έχει προσεγγιστεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (2008), σε μια προσπάθεια να συμπεριλάβει τα νέα δεδομένα σχετικά με την «αναπηρία», την προσδιορίζει μέσα από τους παρακάτω τρεις παράγοντες:

1. μερική ή ολική έκπτωση στις σωματικές λειτουργίες (π.χ. δυσκολίες κίνησης, χρόνιες παθήσεις κ.α.)
2. μείωση της λειτουργικότητας σε καθημερινές δραστηριότητες (όπως η αυτοεξυπηρέτηση, η εργασία κ.α.)
3. περιορισμός συμμετοχής σε κοινωνικές δραστηριότητες (π.χ. ψυχαγωγία, επικοινωνία κ.α.)Κατηγορίες αναπηρίας:

Σύμφωνα πάλι με τα στοιχεία του Π.Ο.Υ. το 13 – 14% του πληθυσμού εμφανίζει κάποιο βαθμό αναπηρίας, επίκτητο ή εκ γενετής. Σε αυτό το ποσοστό εντάσσονται άνθρωποι με:

• Κινητική αναπηρία (π.χ. εγκεφαλική παράλυση, τετραπληγία κ.α.)
• Αισθητηριακή αναπηρία (π.χ. απώλεια ακοής ή όρασης)
• Ψυχική αναπηρία (π.χ. σχιζοφρένεια, μανιοκατάθλιψη)
• Νοητική αναπηρία (π.χ. νοητική στέρηση, σύνδρομο Down)
• Άλλες αναπηρίες (σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται πολλαπλές αναπηρίες, διαταραχές λόγου, διαταραχές μάθησης, χρόνιες ή ανίατες παθήσεις).

Ποιος μπορεί να βρεθεί σε κατάσταση αναπηρίας;

Όλοι μας. Ανά πάσα ώρα και στιγμή, όλοι είμαστε εν δυνάμει ανάπηροι. Προσωρινές αναπηρίες μπορούν να θεωρηθούν καθημερινές καταστάσεις. Ένα κάταγμα που περιορίζει τις κινήσεις μας για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μια εγκυμοσύνη, ειδικά αν είναι δύσκολη, που θέτει περιορισμούς. Μια ασθένεια που μας επιβάλλει να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής και λειτουργίας για ένα χρονικό διάστημα.

Η διαφορά με τις μόνιμες αναπηρίες είναι πως όσοι τις έχουν, μεγάλωσαν με αυτές. Τις έζησαν, τις βίωσαν βαθιά, τις έφεραν στα μέτρα τους όσο είναι δυνατόν αυτό. Αν όμως αύριο βρεθώ με σπασμένο πόδι και χρειαστεί να μετακινηθώ, τότε θα καταλάβω πόσο μη προσβάσιμη είναι η γειτονιά, η πόλη και η χώρα που κατοικώ. Όταν θα πρέπει να ανεβώ 3 ορόφους σε μια δημόσια υπηρεσία με χαλασμένο ανελκυστήρα. Όταν με αφόρητους πόνους θα πρέπει να περιμένω στην ουρά εξυπηρέτησης. Όταν ΕΓΩ θα έχω το πρόβλημα και θα νιώσω στο πετσί μου πως όλοι γύρω μου με αγνοούν και δεν με βοηθούν. Μόνο τότε θα καταλάβω πως όλα θα ήταν πιο εύκολα, αν υπήρχε κατανόηση, στήριξη, σεβασμός και αποδοχή.

Οι λεπτομέρειες που κάνουν τη διαφορά στην καθημερινότητα των ΑμεΑ.

Υπάρχει ήδη ένα πεζοδρόμιο που σχεδιάστηκε να είναι προσβάσιμο. Ας δεχτούμε ότι ενδιάμεσα δεν του φύτεψαν δέντρα, παράνομα παρκαρισμένα αυτοκίνητα και μηχανές, τραπεζοκαθίσματα και άλλα εμπόδια. Η λεπτομέρεια εδώ που κάνει τη διαφορά είναι να μην μπλοκάρει κάτι αυτή την προσβάσιμη διαδρομή. Σκέψου πριν παρκάρεις το αυτοκίνητο σου πάνω στο πεζοδρόμιο: μπορεί να περάσει ένα αμαξίδιο, μήπως κλείνεις την ράμπα εισόδου-εξόδου;

Παρκάρισμα σε θέσεις Αμεα. Πραγματικά το χρειάζεσαι να πας και να παρκάρεις μπροστά σε ένα κατάστημα και να καταλάβεις τη θέση που προορίζεται για τα Αμεα; Θα κουραστείς αν το παρκάρεις 10-50 μέτρα πιο μακριά; Και αν είναι να κουραστείς εσύ, φαντάσου τι ταλαιπωρία θα βιώσει αυτός που πραγματικά το χρειάζεται. Μην πεις και πάλι «δεν βλέπω κανέναν ανάπηρο, μια χαρά ήταν όλοι τους, πέντε λεπτά θα κάνω». Ακόμα και αυτό το ένα λεπτό που εσύ δεν βλέπεις, κάνει τη διαφορά στη ζωή ενός ατόμου. Πόσο εκνευρισμό θα σου δημιουργούσα αν σου σταματούσα ότι προσπαθείς να κάνεις, με τη βία, έστω και για ένα λεπτό;

Οι λεπτομέρειες είναι παντού γύρω μας, αρκεί να είσαι και εσύ άνθρωπος να τις δεις. Βάλε τον εαυτό σου στη θέση του αλλού. Θα χωρούσες να περάσεις, θα ήθελες να σου κλείνουν την πόρτα, να σου εμποδίζουν την ελεύθερή πρόσβαση; Να σε αναγκάζουν να αργήσεις στη δουλειά σου γιατί ένας «γάιδαρος» πάρκαρε εκεί που δεν έπρεπε; Ναι, μη σου κάνει εντύπωση, χιλιάδες άνθρωποι με αναπηρία εργάζονται και αυτοί! Έχουν δουλειές, οικογένεια, φίλους να συναντήσουν, βγαίνουν, διασκεδάζουν. Αν αύριο βρεθείς σε κατάσταση αναπηρίας, δεν θα ήθελες να σε κλείσουν για το υπόλοιπο της ζωής σου μέσα σε ένα σπίτι!

Τα ΑμεΑ κάνουν όσα κάνεις και εσύ στη ζωή σου(ίσως και περισσότερα).

Έχουν τις δικές τους ζωές, κυκλοφορούν, είναι δραστήρια άτομα, έχουν ασχολίες, χόμπι, φίλους. Φλερτάρουν, ερωτεύονται, αγαπούν, κάνουν έρωτα, δημιουργούν οικογένεια, χωρίζουν, συνεχίζουν. Ανεβαίνουν βουνά, κολυμπούν, πηγαίνουν στο γυμναστήριο, τρέχουν, αθλούνται, φροντίζουν το σώμα τους. Ψωνίζουν, αυτοσυντηρούνται, μαγειρεύουν. Χτίζουν σπίτια, πηγαίνουν στο σχολείο, ταξιδεύουν, πηγαίνουν διακοπές, συμμετέχουν σε κοινωνικές εκδηλώσεις. Εκτιμούν τη ζωή περισσότερο λόγω της κατάστασης τους. Έτσι κάνουν περισσότερα από εμάς τους «φυσιολογικούς» που τα θεωρούμε όλα δεδομένα.

Αρκεί να μη βρεθούν εμπόδια μπροστά τους. Αρκεί εμείς οι «άνθρωποι που τα έχουμε όλα» να μην τους αγνοούμε βάζοντας αυτά τα εμπόδια. Θεωρείς τον εαυτό σου ανώτερο και παρόλα αυτά συμπεριφέρεσαι ως ένα αμόρφωτο και ακοινώνητο ον. Ευτυχώς αυτά τα «γαϊδούρια» είναι η μειοψηφία. Όμως είναι αρκετά ώστε να δυσκολεύουν τη ζωή των πολλών.

Που είναι όταν δεν τους βλέπεις;

Είναι δίπλα σου, στο γειτονικό σπίτι, είναι στο χώρο που εργάζεσαι, στο κατάστημα που ψωνίζεις. Δεν κυκλοφορούν όλοι με ένα αναπηρικό αμαξίδιο. Με τόσων ειδών αναπηρίες, δεν μπορείς πάντα να τους εντοπίσεις δια γυμνού οφθαλμού. Ειδικά αν πάσχουν από κάποια αόρατη αναπηρία. Αυτό όμως δεν τους κάνει και αόρατους, είναι εκεί! Στο λεωφορείο με το σκύλο οδηγό, το παιδί με τα περίεργα ακουστικά στο μετρό, η γυναικά που περπατά αργά και σου φαίνεται συνοφρυωμένη και κατσούφα. Δεν θέλει να σου χαλάσει την ημέρα, απλά εργάζεται και προσπαθεί να αντέξει τους αφόρητους πόνους που αισθάνεται.

Ο κύριος που κουτσαίνει, δεν είναι επειδή τον χτυπάει το παπούτσι. Κυριολεκτικά κουτσαίνει αλλά πρέπει να εργαστεί για να ζήσει την οικογένεια του. Δεν χρειάζεται να σου εξηγήσουν όλοι τι είδους αναπηρία έχουν για να τους σεβαστείς. Σεβάσου όποιον είναι δίπλα σου. Όπως θα ήθελες να σε σέβονται και οι άλλοι. Δεν είσαι μόνο εσύ μοναδικός, είμαστε όλοι μοναδικά και υπέροχα πλάσματα.

Μην ρίχνεις άγρια βλέμματα στη μητέρα με το παιδί με αυτισμό, με σύνδρομο Down ή με ΔΕΠΥ(Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας). Έχει ήδη αρκετά προβλήματα για να ασχοληθεί και σε σένα. Παρατήρησε την κατάσταση, δες αν όντως είναι ένας γονέας που έχει παρατήσει το παιδί του να κλαίει ή αν υπάρχει κάτι που εσύ δεν μπορείς να κατανοήσεις. Ο χρυσός κανόνας είναι πως αν δεν ξέρεις τι συμβαίνει, μη μιλάς! Θες να κρίνεις, κάνε το, από μέσα σου. Όλοι μας κρίνουμε, κακά τα ψέματα. Αλλά όσο δεν γνωρίζεις, η σοφή κίνηση είναι να σιωπήσεις.

Μην αγνοείς τους γύρω σου.

Αυτό σου ζητάω, σταμάτα να αγνοείς τον κόσμο που βρίσκεται γύρω σου. Παρατήρησε αν έχεις τον χρόνο. Αν όχι, απλά μην δημιουργείς προβλήματα εκεί που δεν θα έπρεπε να υπάρχουν. Μην περιμένεις να σου τύχει η αναπηρία, σε σένα ή σε ένα δικό σου άνθρωπο, για να επιμορφωθείς. Ρώτα ευγενικά, αν μπορείς να βοηθήσεις. Στήριξε, πρόσφερε, μάθε. Γίνε μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος. Αύριο πιθανόν να είσαι στη θέση τους. Μεγαλώνουμε, έχουμε θέματα υγείας που δεν θα τα γλιτώσουμε, αν είμαστε τυχεροί.

Η όραση σου, η κίνηση σου, η δύναμη σου δεν θα είναι ίδια για πάντα. Θα χρειαστείς και εσύ το πεζοδρόμιο, τη ράμπα, τον ανελκυστήρα, το ειδικό χερούλι στις πόρτες, την ευκολία στις υπηρεσίες εξυπηρέτησης, παντού. Η ζωή σου δεν θα είναι ίδια αύριο, όπως δεν είναι ίδια με το χθες. Χτίσε από σήμερα μια προσβάσιμη κοινωνία. Για να την βρεις αύριο και εσύ εκεί, έτοιμη για σένα και για όποιον την χρειαστεί. Γιατί η αναπηρία είναι κομμάτι της ζωής μας και θα είναι για πάντα!

Σύνταξη – επιμέλεια κειμένου: Βογιατζής Ηλίας για newsitamea.gr

Πηγή: *Τι εστί αναπηρία, το κείμενο είναι από την ιστοσελίδα του Δώσε Ζωή – Εταιρία Αρωγής Παιδιών με Αναπηρία www.dosezoi.gr