Η αναπηρία σε επίπεδο κοινωνίας είναι κομμάτι της ανθρώπινης ποικιλομορφίας. Είναι υπόθεση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και απαιτεί συμπράξεις και συνέργειες. Εδώ και δεκαετίες υποστηρίζουμε ότι η εκπαίδευση είναι η βάση για την εργασία και τη μείωση των ανισοτήτων. Το σύστημα παράγει φτώχεια, ανισότητες, κοινωνικό αποκλεισμό και διακρίσεις, ειδικά στους νέους με αναπηρία.

Τα άτομα με αναπηρία αντιμετωπίζουν συνεχώς εμπόδια στην εργασία, την εκπαίδευση και την πλήρη ένταξη στην κοινωνία και χρειάζεται συνεχής αγώνας και πίεση ώστε να διασφαλιστούν τα δικαιώματά τους.

Περίπου 44 εκατομμύρια άνθρωποι, ηλικίας 15 έως 64 ετών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρώπη) έχουν κάποιας μορφής αναπηρία, που συχνά τους εμποδίζει να συμμετέχουν πλήρως στην κοινωνία και την οικονομία. Είτε στην αγορά εργασίας, στο εκπαιδευτικό σύστημα ή στους δείκτες της κοινωνικής ένταξης, η κατάσταση των ατόμων με αναπηρία είναι λιγότερο ευνοϊκή από εκείνη των ατόμων δίχως αναπηρία.

Αναλυτικότερα, τα άτομα με αναπηρία παρουσιάζουν σημαντικά υψηλότερες πιθανότητες να σταματήσουν  τη φοίτηση τους στις χαμηλότερες βαθμίδες της εκπαίδευσης σε σχέση με τα άτομα χωρίς αναπηρία. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι το 2016, το 42,8% των ατόμων στην Ελλάδα που είχαν ολοκληρώσει το πολύ έως και την κατώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ήταν άτομα με αναπηρία (ή περιορισμό δραστηριότητας).

Ανάμεσα στα κράτη – μέλη με τις μεγαλύτερες ανισότητες ως προς την πρόσβαση στην εκπαίδευση των ΑμεΑ (από 16 ετών και άνω) συγκαταλέγεται και η Ελλάδα.

Συγκεκριμένα, στις κατεξοχήν παραγωγικές ηλικίες από 25 έως 39 ετών η ανεργία αγγίζει το 40%, με το μέγιστο ποσοστό (58,2%) να εντοπίζεται στην ηλικιακή ομάδα 25-29.

Το 60,4% του πληθυσμού με σοβαρή αναπηρία και το 39,2% των ατόμων με μέτριο περιορισμό δραστηριότητας εκτιμάται ότι δεν μετέχουν στο εργατικό δυναμικό της χώρας, ενώ το 83,7% των νέων 20-24 ετών, το 72% των νέων 25-29 ετών, καθώς και το 55,5% των ατόμων ηλικίας 30-34 δεν έχουν μέχρι στιγμής καμία εργασιακή εμπειρία.

Ακόμη όμως κι όταν τα ΑμεΑ καταφέρουν να ενταχθούν στον κόσμο της εργασίας, αντιμετωπίζουν ακατάλληλο, έως και εχθρικό εργασιακό περιβάλλον και ανάλογες συνθήκες εργασίας, ενώ η συντριπτική τους πλειοψηφία αναφέρει ότι δεν τους παρέχονται οι αναγκαίες για την αναπηρία τους προσαρμογές.

Είναι επιτακτική ανάγκη η εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής για την απασχόληση και την εργασία των ΑμεΑ. Με τη λήψη θετικών μέτρων ενίσχυσης της απασχόλησης των ατόμων με αναπηρία, όπως και με την προώθηση της προσβασιμότητας στην εργασία, καθώς και την εφαρμογή εναλλακτικών μορφών εργασίας που θα επιτρέψουν στα άτομα με σοβαρή αναπηρία, τα οποία χρήζουν πρόσθετης υποστήριξης, να ασκήσουν το θεμελιώδες δικαίωμα στην εργασία.

Παράλληλα, η οποιαδήποτε εθνική στρατηγική για την απασχόληση των ατόμων με αναπηρία δεν θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ξέχωρα από μια νέα επιδοματική πολιτική που καλύπτει το πρόσθετο κόστος διαβίωσης που δημιουργεί η αναπηρία.

*Η Χρύσα Αστρινάκη είναι MSc Οικονομολόγος