Κάθε χρόνο περισσότερα από 260.000 παιδιά κάτω των πέντε ετών πεθαίνουν από ελονοσία στην Αφρική

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνέστησε την Τετάρτη, 6 Οκτωβρίου, τη μαζική ανοσοποίηση, με το πρώτο ανθελονοσιακό εμβόλιο, των παιδιών που ζουν στην υποσαχάρια Αφρική και σε άλλες επικίνδυνες ζώνες, κάτι που θα μπορούσε να σώσει δεκάδες χιλιάδες ζωές κάθε χρόνο.

Η ελονοσία, μια ασθένεια γνωστή από την αρχαιότητα, εκδηλώνεται με πυρετό, πονοκέφαλο, μυικούς πόνους, ρίγη και εφίδρωση. Κάθε δύο λεπτά ένα παιδί πεθαίνει από ελονοσία κάπου στον κόσμο, σύμφωνα με τον ΠΟΥ. «Είναι μια ιστορική στιγμή. Το πολυαναμενόμενο ανθελονοσιακό εμβόλιο για τα παιδιά είναι μια επαναστατική πρόοδος για την επιστήμη, την ιατρική και τον αγώνα κατά της ελονοσίας», ανέφερε ο γενικός διευθυντής του Οργανισμού, Δρ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους. «Η χρήση αυτού του εμβολίου σε συνδυασμό με τα υπάρχοντα εργαλεία για την πρόληψη της ελονοσίας θα μπορούσε να σώσει δεκάδες χιλιάδες ζωές κάθε χρόνο», πρόσθεσε. Το RTS,S είναι ένα εμβόλιο που δρα εναντίον του παράσιτου πλασμώδιου (Plasmodium falciparum) το οποίο μεταδίδεται από τα κοινά κουνούπια. Το παράσιτο αυτό είναι το πιο θανατηφόρο σε παγκόσμια κλίμακα και κυριαρχεί στην Αφρική.

Για την Αφρική, όπου η ελονοσία σκοτώνει κάθε χρόνο περισσότερα από 260.000 παιδιά κάτω των πέντε ετών, το εμβόλιο αυτό είναι συνώνυμο με την ελπίδα, καθώς αυξάνονται οι ανησυχίες ότι η ασθένεια θα καταστεί ανθεκτική στις θεραπείες. «Επί αιώνες, η ελονοσία στοίχειωνε την υποσαχάρια Αφρική, προκαλώντας τεράστια οδύνη» σχολίασε ο Δρ Ματσιντίσο Μοέτι, ο περιφερειακός διευθυντής του ΠΟΥ για την αφρικανική ήπειρο. Συνολικά, πέντε είδη παρασίτων του γένους Plasmodium (όλα μεταδίδονται από τα κουνούπια) ευθύνονται για την ασθένεια. Το Plasmodium falciparum είναι το πλέον παθογόνο και ευθύνεται για τα θανατηφόρα κρούσματα. «Ελπίζαμε εδώ και πολύ καιρό να υπάρξει ένα αποτελεσματικό ανθελονοσιακό εμβόλιο και τώρα, για πρώτη φορά, έχουμε ένα που συνιστάται για γενικευμένη χρήση», πρόσθεσε ο Μοέτι.

Μείωση κρουσμάτων και σοβαρής νόσησης

Από το 2019 τρεις χώρες, η Γκάνα, η Κένυα και το Μαλάουι, άρχισαν να χορηγούν το εμβόλιο αυτό σε επιλεγμένες περιοχές με μέτρια έως σοβαρή διάδοση της ασθένειας. Δύο χρόνια μετά την έναρξη αυτής της πρώτης δοκιμής σε ευρεία κλίμακα έχουν χορηγηθεί 2,3 εκατομμύρια δόσεις. Το RTS,S παρασκευάζεται από τη βρετανική φαρμακοβιομηχανία GSK και είναι το πρώτο εμβόλιο –και μέχρι στιγμής το μοναδικό– που έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό στη μείωση του αριθμού των κρουσμάτων, ακόμη και της σοβαρής νόσησης που απειλεί τη ζωή, στα παιδιά. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, οι κλινικές δοκιμές της τρίτης φάσης έδειξαν ότι το εμβόλιο, όταν χορηγείται σε τέσσερις δόσεις, προλαμβάνει τα 4 στα 10 κρούσματα της ελονοσίας και τις 3 στις 10 σοβαρές, απειλητικές για τη ζωή νοσήσεις.

Το επόμενο βήμα για τον ΠΟΥ είναι η χρηματοδότηση της εκστρατείας εμβολιασμού. Η Συμμαχία για το Εμβόλιο (Gavi) ανακοίνωσε ότι θα εξετάσει, σε συνεργασία και με άλλους αρμόδιους παράγοντες, «εάν και πώς θα χρηματοδοτήσει ένα νέο πρόγραμμα εμβολιασμού στις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής». Ένα άλλο εμβόλιο, που αναπτύσσεται από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, το Matrix-M, γεννά επίσης πολλές ελπίδες αφού τον Απρίλιο ανακοινώθηκε ότι στις δοκιμές της δεύτερης φάσης έδειξε ότι έχει αποτελεσματικότητα 77%. Το εμβόλιο αυτό θα μπορούσε να πάρει άδεια σε λιγότερο από δύο χρόνια. Τον Ιούλιο, η γερμανική εταιρεία BioNTech ανακοίνωσε ότι θα ήθελε να εφαρμόσει την πολλά υποσχόμενη τεχνολογία του αγγελιαφόρου RNA (χρησιμοποιείται ήδη στο εμβόλιο κατά της Covid-19) για να αναπτύξει ένα εμβόλιο για την ελονοσία και ότι θα ξεκινήσει δοκιμές το επόμενο έτος.